Kategoriler
Anlatım Bilgisayar Bilimleri

Dizin Listeleme

Allah ‘ın selamı, rahmeti, bereketi, ihsanı, ikramı, affı, mağfireti, rızası üzerinize olsun,

Bugün kısaca dizin listelemeden bahsedeceğim. Diyelim ki kişisel websitenizde dizinlere erişim kapalı. Yani bir klasörün içini göremiyorsunuz/listeleyemiyorsunuz. www.benimsitem.com/ekdosyalar dizinine ulaşmak istiyorsunuz fakat hata alıyorsunuz, ulaşamıyorsunuz. Apache sunucularda bunu yapmanın kolay bir yolu var.

Belki daha önce duymuşsunuzdur, .htaccess diye bir dosya var. Bu dosya bir ayar dosyası. Hangi dizine koyarsanız o dizine ait erişim vb diğer kuralları belirler.

Htaccess’in kendine has kodlama sistemi var. Dizin içindekileri listelemek için öncelikli olarak yapmanız gereken şey .htaccess adında bir dosya oluşturmak ve içine;

Options +Indexes
IndexOptions +FancyIndexing

Indexes dizin içindeki şeyleri indekslemek için kullanılan koddur. Tahmin ettiğiniz üzere + işareti seçeneği etkinleştirmeye yarıyor. Alternatif işaret olan – işareti de etkisizleştirmek için kullanılıyor. Bir sonraki satırda da nasıl bir listeleme yapacağımızı belirliyoruz. FancyIndexing güzel ve ayrıntılı listeleme seçeneğidir. Başka seçenekler de var ama ben burada bahsetmedim. Bu iki kodu .htaccess adlı metin belgesinin içine yazıp kaydettikten sonra listeme yapmak istediğiniz dizinin içine atın.

Eğer herşeyi doğru şekilde yaptıysanız karşınıza çıkacak sayfa şu tip bir şey olmalı (:

Dizin Listeleme
İşlemleri doğru yaptıysanız dizin görünümü bu şekilde olacaktır

Allah ‘a emanet olunuz…

Kategoriler
Anlatım Bilgisayar Bilimleri

Veritabanı Aynalama/Yansıtma (Database Mirroring)

Veritabanı aynalama da sadece bir sunucu müşterilere hizmet verir. Buna esas, asıl ya da ana sunucu (principal server) denir. Ben bana daha anlaşılır geldiği için birincil sunucu tabirini kullandım. Sistemin iki sunucu ile çalıştığını söylemiştik. İşte diğer sunucu beklemededir ve sunucunun bu durumu (beklemede kalma) aynalama oturumuna (mirroring session) göre ve ayarlara göre değişir. Bu sunucuya ayna sunucu (mirror server) denir. Fakat ben yine daha iyi anlaşılması açısından ikincil sunucu olarak bahsettim. Veritabanı aynalama oturumu (iki veritabanı arasındaki bağlantı) senkronize edildiğinde (yani iki veritabanı arasında bilgilerin eşitlenmesi işlemi gerçekleştirildiğinde) veritabanı aynalama olayı gerçekleşir ve hazırda bekleyen ve afet anında devreye girecek olan ikincil veritabanını oluşturur. Veri eşitleme oturumu senkronize olmazsa, veritabanı veri kaybı da olsa, beklemede durur. Veritabanı aynalamada birincil sunucuda gerçekleşen her ekleme, çıkartma ve güncelleme işlemi ikincil sunucu üzerinde de olabildiğince hızlı bir şekilde gerçekleşir. Yeniden gerçekleştirme işlemi birincil sunucunun ikincil sunucuya işlem kayıtlarını (transaction logs) göndermesiyle başlar. İkincil veritabanında bu işlemleri ikincil ve beklemede olan veritabanı üzerinde uygular. Çoğaltmada (Replication) işlemler mantıksal düzeyde gerçekleşirken veritabanı aynalamada işlemler fiziksel düzeyde gerçekleşir. Çünkü direk olarak veriler ayrı bir diske yeniden yazılır. Birincil ve ikincil sunucular aynalama oturumu esnasında birbirleriyle iletişim içerisindedirler ve karşılıklı olarak çalışırlar. Her iki eş (partner) de aynalama oturumu esnasında birbirini tamamlayacak şekilde çalışır. Bu roller birincil ve ikincil rolleridir. Her hangi bir zamanda eşlerden biri birincil rolü gerçekleştirirken diğer eş ikincil rolü gerçekleştirir. Her eş kendi rolünün sahibidir. Birincil rolü üstlenen eş birincil sunucu olarak adlandırılır. Birincil sunucu üzerindeki veritabanına da birincil veritabanı denir. Diğer sunucu ise bu duruma bağlı olarak ikincil sunucu özelliğini gösterir ve onun üzerindeki veritabanı da ikincil ya da ayna veritabanıdır.

Veritabanı aynalamanın bir faydası veriyi korumaktır. Veri eskiden bir veritabanı üzerinde yer alırken şimdi iki ayrı sunucu üzerinde aynı bilgileri içeren iki veritabanı bulunur. Sunucunun birinde bir hata olduğunda ikinci sistem devreye girerek kullanıcıların çalışmasına devam edebilir. Yani veri yedek bir sistemde tutularak korunmuş olur.

Bunun yanı sıra veritabanı aynalama tam anlamıyla ya da neredeyse tam olarak veri yedeği alınır. Bu yedek yüksek güvenlik veya yüksek performans moduna göre değişiklik gösterir. Yüksek güvenlik modu senkronize olarak çalışır. Yüksek performans modu zamandan kazanmak için asenkron olarak çalışır. Çalışma mantıkları aşağıda açıklanacaktır.

Yüksek güvenlik modunda birincil sunucu aktif kayıtları ikincil sunucuya gönderir. İkincil sunucu bu kayıtları alıp ikincil veritabanına yazmadan önce diske yazar ve sonra birincil veritabanına “Ben kayıtları diske yazdım bir sonraki işlemi yapabilirsin” anlamına gelen bir mesaj gönderir.  Sonrada diske yazdığı kayıtları ikincil veritabanına uygular.

Yüksek performans modunda ise birincil sunucu ikincil sunucuya kayıtları gönderip ve ikincil sunucunun kayıtları diske yazdığı onayını beklemeden işlemleri gerçekleştirmeye devam etmesidir. Yani yüksek güvenlik modunda ki ikincil diskin birincil diske olan geribildirimi beklenmez. Bu sayede geribildirimi bekleme süresi ortadan kalktığı için birincil sunucu işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirir.

Veritabanı aynalamanın bir diğer faydası veritabanına erişimin sürekli kılınmasını sağlamasıdır. Daha öncede bahsettiğimiz gibi birincil sunucu çalışmayı durdursa bile yedek sunucu üzerinden veritabanına erişim mümkün olduğu için sistem çalışmaya devam eder. Bu nedenle afet durumlarında zor durumda kalmamak için tercih edilen yöntemlerdir. Yüksek güvenlik modunda bir afet olması durumunda yedekte beklemede olan veritabanı çevrimiçi hale geçer. Burada çok az bir veri kaybı vardır. Diğer modlarda veritabanı yöneticisi alternatif veritabanını ayağa kaldırır.

Veritabanı aynalama sisteminin son faydası ise güncelleştirmeler sırasında ürün veritabanının (production database) erişimini arttırır. Aynalamanın kullanıldığı sistemlerde veritabanı çevrimdışı süresini azaltmak için bir sistem üzerinde SQL Server güncelleştirmeleri yapılırken yedek sistem çalışır. Daha sonra yedek sistemin güncelleştirilmesi yapılarak hem veritabanı çevrimiçi tutulur hem de sistemler güncellenmiş olur.